29
ρεπορτάζ
από την 1 Ιανουαρίου του 2018 στα 3 λεπτά προ ΦΠΑ και
από την 1η Ιανουαρίου 2019 αναμένεται να φτάσει στα 7
λεπτά, με απώτερο στόχο να συμμορφωθεί η Ελλάδα με
τις επιταγές της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Αρχή με μείωση 80%
Τα πρώτα αποτελέσματα ήταν απολύτως θετικά, αφού
σύμφωνα με τις μετρήσεις του ΙΕΛΚΑ (Ινστιτούτο Έρευνας
Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών), ήδη από τον
Ιανουάριο του 2018, η χρήση της πλαστικής σακούλας
σημείωσε πτώση της τάξης του 80% στα σούπερ μάρκετ.
Τα αριθμητικά στοιχεία που συλλέχθηκαν αφορούν τις
αλυσίδες σουπερ μάρκετ, αλλά η σχετική μελέτη, κατέ-
γραψε αντίστοιχες εκτιμήσεις και για τα υπόλοιπα σημεία
πώλησης.
Πιο συγκεκριμένα, στο κανάλι των σουπερ μάρκετ παρα-
τηρήθηκαν τα εξής:
• Η εφαρμογή του μέτρου ήταν αυστηρή και καθολική.
• Η μείωση της χρήσης πλαστικής σακούλας ελαφρού
βάρους τον Ιανουάριο του 2018 ήταν της τάξης του 75%-
80%, σε σχέση με τον Ιανουάριο 2017.
• Εκτινάχθηκε η αύξηση στις πωλήσεις τσαντών πολλα-
πλών χρήσεων με άνοδο μεγαλύτερη του 5.000%. Αυτή
η αύξηση εκτιμάται ότι σημαίνει περίπου 2,5-3 εκατ.
νέες τσάντες πολλαπλών χρήσεων στην αγορά, ενώ
πάνω από 2 στα 3 νοικοκυριά επιλέγουν αυτήν τη λύση
για τις αγορές τους, έναντι της πληρωμής για πλαστική
σακούλα μίας χρήσης. Τα στοιχεία αυτά συνάδουν και
με τις εκτιμήσεις του κοινού, όπως καταγράφηκαν στη
σχετική έρευνα καταναλωτών του ΙΕΛΚΑ.
Όσον αφορά τα υπόλοιπα κανάλια εμπορίου-εστίασης,
όπως μίνι μάρκετ, παντοπωλεία και τα αρτοποιεία, οι
αλλαγές ήταν μεγάλες και εδώ, με ποιο χαρακτηριστικά
παραδείγματα τα εξής:
• Κατεγράφη εκτεταμένη εφαρμογή του μέτρου, αλλά με
διαφοροποιήσεις ανάλογα με τον κλάδο και την περι-
οχή.
• Μεγάλη ανταπόκριση στο λιανεμπόριο τροφίμων (π.χ.
αρτοποιεία, κρεοπωλεία) και ειδικά στις οργανωμένες
αλυσίδες καταστημάτων.
• Κατάργηση και αντικατάσταση της πλαστικής σακούλας
από άλλου τύπου σακούλες όπως χάρτινες, σε κλάδους
όπως τα είδη ένδυσης.
• Μικρή εφαρμογή του μέτρου στον κλάδο της εστίασης
με εξαίρεση τις οργανωμένες αλυσίδες εστίασης.
• Καλύτερα αποτελέσματα στα αστικά κέντρα συγκριτικά
με την επαρχία.
Το μπέρδεμα με τις εξαιρέσεις
Στις επαφές που είχαμε με τους επαγγελματίες της αγοράς,
όπως θα διαβάσετε και στις απόψεις που ακλουθούν, ένα
από τα βασικά προβλήματα που παρατηρήθηκε, ήταν η
σύγχυση των καταναλωτών με τις εξαιρέσεις του νόμου.
Για παράδειγμα, η ερώτηση «γιατί στο περίπτερο είναι
ΙΕΛΚΑ: Ανεπαρκή αποτελέσματα
Το ΙΕΛΚΑ επισημαίνει, ότι η ποσοστιαία μείωση στη χρήση πλαστι-
κής σακούλας στα κανάλια του λιανεμπορίου είναι μικρότερη απ’
αυτή στα σουπερμάρκετ, με δεδομένο μάλιστα, ότι η νομοθεσία
εξαιρεί από την επιβολή περιβαλλοντικού τέλους τις λαϊκές αγορές
και τα περίπτερα. Ως εκ τούτου, εκτιμά ότι η συνολική μείωση στη
χρήση πλαστικής σακούλας τον Ιανουάριο 2018 σε σχέση με τον
Ιανουάριο 2017, είναι μικρότερη απ’ αυτήν του καναλιού των σουπερ
μάρκετ και είναι της τάξης 65%-70%. Σύμφωνα με τις μετρήσεις του
ΙΕΛΚΑ ακόμα και το βέλτιστο σενάριο για 70% μείωση, οδηγεί σε
κατανάλωση περίπου 110 σακουλών ανά κάτοικο ανά έτος. Αν και η
μείωση αυτή είναι ιδιαίτερα σημαντική δεν αξιολογείται ως επαρκής
για τους εξής λόγους:
• Υπάρχουν σημαντικά περιθώρια για περεταίρω μείωση της πλα-
στικής σακούλας και μεγαλύτερο περιορισμό της ρύπανσης του
περιβάλλοντος.
• Έχει καταγραφεί, σε άλλες χώρες που εφάρμοσαν αντίστοιχα
μέτρα (όπως π.χ. το Ηνωμένο Βασίλειο), ότι η αποδοτικότητα της
επιβολής τέλους στην πλαστική σακούλα, ναι μεν επιτυγχάνει
άμεση και μεγάλη μείωση, αλλά φθίνει όσο περνάει ο χρόνος.
• Δεν επιτυγχάνεται ακόμα ο στόχος που θέτει η Ευρωπαϊκή Ένωση
για 90 λεπτές πλαστικές σακούλες μεταφο-
ράς κατά κεφαλήν το αργότερο στις 31
Δεκεμβρίου 2019. Συγκεκρι-
μένα, εκτιμάται σύμφωνα με
τις μετρήσεις του ΙΕΛΚΑ ότι η
μείωση του 70% που κατα-
γράφεται οδηγεί σε περίπου
110 σακούλες ανά κάτοικο
ανά έτος, πάνω δηλαδή από
τον στόχο (πρακτικά χρειά-
ζεται η συνολική ετήσια
μείωση να ξεπεράσει το
75-80%).
Εκτίμηση συμπεριφοράς καταναλωτών σε σχέση
με την πλαστική σακούλα
(Ερευνα Καταναλωτών ΙΕΛΚΑ -5/2017)
