Fantastic! 2

Fantastic! 68 Ως χώρα που πρωτοπορεί και επενδύει πολλά χρή- ματα στην τεχνοεπιστήμη, οι ΗΠΑ έχουν πλάσει ένα επίπεδο ζωής που ενσωματώνει αρκετά από τα φαντα- στικά σενάρια. Ωστόσο αυτός ο τρόπος ζωής δεν είναι προσβάσιμος από όλους ανεξαιρέτως τους πολίτες, ούτε είναι επιθυμητός από όλους, ούτε θα βελτιώσει τη ζωή στον πλανήτη Γη. Σήμερα η τεχνοεπιστήμη έχει καπιταλιστικούς και όχι ανθρω- πιστικούς στόχους, έστω κι αν φοράει το μανδύα του ανθρωπι- σμού. Δημιουργεί περισσότερα προβλήματα από όσα επιχειρεί να λύσει. Για αυτό και τον 21ο αιώνα οι δημοφιλέστερες υποκα- τηγορίες της λογοτεχνίας του φα- νταστικού είναι το αποκαλυπτικό ή μετα-αποκαλυπτικό αφήγημα, η δυστοπία, τα έργα που διαπραγ- ματεύονται την κλιματική κρίση και τις επιπτώσεις της. Η πιθανό- τητα να αφανιστεί το ανθρώπινο είδος εξαιτίας δικών του ενερ- γειών και αυτοκαταστροφικών τάσεων έχει καταστεί δημοφιλής θεματική. Όσο για τις θεωρίες που με ρω- τήσατε, θα αναφέρω κάποιες που με εντυπωσίασαν αρνητικά. Το 1994, ο Marvin Lee Minsky [Αμε- ρικανός επιστήμονας της πλη- ροφορικής ο οποίος ασχολείται ερευνητικά με την Τεχνητή Νοη- μοσύνη (ΤΝ) και συνιδρυτής του ομώνυμου εργαστήριου στο ΜΙΤ] δημοσίευσε ένα άρθρο με τον τίτ- λο «Θα κληρονομήσουν τη Γη τα Ρομπότ;» Η απάντησή του ήταν ότι και βέβαια θα την κληρονομήσουν, αφού τα ρομπότ θα είναι «τα παιδιά μας», το επόμενο γένος της εξελικτικής διαδικασίας. Δη- λαδή τα ρομπότ θα αντικαταστήσουν το άνθρωπο. Την ίδια πρόβλεψη είχε διατυπώσει και ο Hans Moravec [ερευνητής της Ρομποτικής και τεχνητής νοημοσύνης, μελλοντολόγος και μέλος του Robotics Institute στο πα- νεπιστήμιο Carnegie Mellon, στο Πίτσμπουργκ, ΗΠΑ]. Από το 1988, στο βιβλίο του Mind Children: The Future of Robot and Human Intelligence (Παιδιά του Μυαλού: Το Μέλλον των Ρομπότ και της Ανθρώπινης Ευφυΐας) οραματιζόταν την έλευση του Homo cyberneticus και ισχυριζόταν ότι η ανθρώπινη διάνοια θα φορτωθεί στον υπολογιστή. Το 1999, ο Hans Moravec στο βιβλίο του Robot: Mere Machine to Transcendent Mind (Ρομπότ: Από Απλή Μηχανή σε Υπερβατικό Νου) έκανε την πρό- βλεψη ότι οι μηχανές θα αποκτήσουν το ανθρώπινο επίπεδο ευφυΐας μέχρι το έτος 2040 και ότι θα το ξεπε- ράσουν μέχρι το 2050. Δηλαδή, σύμφωνα με τη θεωρία του, αρκετοί άνθρωποι θα αποκτήσουν αθανασία με την επιλογή τους να ζήσουν στον κυβερνοχώρο και ο Robot Sapiens θα ξεπεράσει και θα αντικαταστήσει τον άνθρωπο. Τέτοιες θεωρίες από τα χείλη επιστημόνων τρο- φοδότησαν και το κίνημα του τρανσουμανισμού (Transhumanism), που ονειρεύεται τη χειραγώγηση της ανθρώπινης εξελικτικής πορείας και γενικά την επιστη- μονική και τεχνολογική παρέμβα- ση στη φυσική εξέλιξης των έμβι- ων όντων. Αυτή η περιφρόνηση και αποστροφή του ανθρωπίνου σώματος, της ένσαρκης ύπαρξης, θα πρέπει να μας προβληματίσει. Δε με εκπλήσσει όμως, αν αναλο- γιστούμε ότι, στην παραδοσιακή ανδροκεντρική αντίληψη, ο άν- δρας ταυτίζεται με την ασώμα- τη διάνοια και η γυναίκα με τη σάρκα και τη φύση. Η νέα φαντα- σίωση, που δυστυχώς πουλάει, είναι η τεχνολογική βελτιστοποί- ηση των όντων και η τεχνολογική αθανασία είτε μέσω της κλωνο- ποίησης, είτε μέσω της παρέμ- βασης στο γενετικό κώδικα του ατόμου, είτε με τη μετατροπή του ανθρώπου σε μετα-άνθρωπο. Οι θεωρίες του τρανσουμανισμού και του μετα-ανθρωπισμού έχουν βρει πρόσφορο έδαφος σε αρκε- τά έργα επιστημονικής φαντασί- ας, τα οποία είτε τις προβάλλουν και τις προωθούν, είτε κρούουν των κώδωνα του κινδύνου για τις αρνητικές επιπτώσεις που καρα- δοκούν. F: Ολοκληρώνοντας αυτή τη συνέντευξη, να ρωτήσω για τα μελλοντικά σας σχέδια για τα οποία θα θέλατε να μας μιλή- σετε, καθώς και αν θα επιθυμούσατε να θίξετε κάτι άλλο για το οποίο δε συζητήσαμε. Σας ευχαριστούμε για άλλη μία φορά και ευχόμαστε καλή επιτυχία στις μελλοντικές σας αναζητήσεις! Δ.Π.: Ένα από τα μελλοντικά μου σχέδια είναι να επι- καιροποιήσω τη βιβλιογραφία μου για τις μεταφράσεις ξενόγλωσσων έργων του φανταστικού στην Ελλάδα. Θα ήθελα επίσης να γράψω ένα βιβλίο για την αμερικανική επιστημονική φαντασία στην ελληνική γλώσσα. Και βέβαια ένα βιβλίο για την ελληνική λογοτεχνία του φα- νταστικού στα αγγλικά. Τέτοιες έρευνες απαιτούν δια- θέσιμο χρόνο, αλλά προς το παρόν οι ακαδημαϊκές μου υποχρεώσεις δε μου αφήνουν καθόλου ελεύθερο χρόνο για να ασχοληθώ με τη συγγραφή βιβλίων. Ευελπιστώ να αφιερωθώ στο γράψιμο μετά την αποχώρησή μου από το πανεπιστήμιο. Αυτό που κληροδότησε η Μαίρη Σέλ- λεϋ στη λογοτεχνία του φανταστικού είναι ο χαρακτήρας του «τρελού» επι- στήμονα που σφετερίζεται τη θεϊκή δύναμη της δημιουργίας πλασμάτων.