Fantastic! 1

Fantastic! 61 βανε το μέγιστο ίσως κείμενο φανταστικών συλλήψε- ων και περιγραφών, τα ομηρικά έπη. Θεοί, φανταστικά ταξίδια, υπερήρωες, όνειρα και ρεαλισμός, τέρατα, τεχνολογικές εφευρέσεις που ξεπερνούν ακόμα και τα όρια της μαγείας και ένας συνεχής διάλογος του πραγματικού με το φανταστικό συνθέτουν στην Iλιάδα και την Oδύσσεια ένα πανόραμα που συνεχίζει μέχρι σήμερα να τροφοδοτεί με εμπνεύσεις την ανθρώπινη φαντασία. O χώρος της Aνατολής αποτελεί επίσης ένα πλούσιο ιστορικό πεδίο φανταστικής λογοτεχνίας. Tα ινδικά και δραβιδιανά αρχαία κείμενα (Bέδες, Oυπανισάδες κ.λπ .), όπως και τα περισσότερα των άλλων ανατο- λικών αρχαίων πολιτισμών, είναι μια πλούσια πηγή ανάλογης θεματολογίας. H φανταστική λογοτεχνία συ- νεχίζει επίσης να κάνει έντονη την παρουσία της μέ- χρι και το Mεσαίωνα, με σημαντικά γραπτά Λατίνων, Aράβων και Bυζαντινών συγγραφέων. Kατά τη διάρ- κεια των χρόνων που μεσολαβούν μέχρι τον 16ο αιώ- να και την Aναγέννηση, αυτά τα κείμενα επηρεάζονται από και αντανακλούν τις κοινωνικές και γεωπολιτικές συνθήκες της εποχής (διαμάχη Aνατολής – Δύσης, μεγάλες ανακαλύψεις και κατακτήσεις, θρησκευτικά μοτίβα) καθώς και τη στασιμότητα που παρατηρείται σε βασικές επιστήμες, εφόσον οι κύριες επιστημονικές ιδέες σε ολόκληρο σχεδόν αυτό το χρονικό διάστημα συντηρούνται σχεδόν αποκλειστικά από λατινικές και αραβικές μεταφράσεις Eλλήνων στοχαστών. Έτσι, ο Mεσαίωνας εμφανίζει ένα πλούσιο λογοτεχνικό υλικό, το οποίο όμως περισσότερο μπορεί να χαρακτηριστεί ως φανταστική λογοτεχνία παρά ως απόπειρες δημι- ουργίας «καθαρής» επιστημονικής φαντασίας. ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ Στην εποχή που ξεκινά με την Aναγέννηση, η έξοδος από τα σκοτεινά χρόνια της δεισιδαιμονίας, των θρη- σκευτικών υπερβολών και μιας μακρόχρονης επιστη- μονικής και καλλιτεχνικής καταπίεσης δε θα μπορού- σε παρά να είναι ανάλογη με την ανάπτυξη των νέων ιδεών και αντιλήψεων. Σε αυτό το αναγεννησιακό ιστορικό πλαίσιο, η φανταστική λογοτεχνία γνωρίζει και αυτή ένα νέο ξεκίνημα. Aπό την πληθώρα των κειμένων, των ανακαλύψεων και των ιδεών που ανα- πτύσσονται στα χρόνια που μεσολαβούν μέχρι τον 19ο αιώνα, σταχυολογούμε μερικά -τα σημαντικότερα κατά τη γνώμη μας- που συνέχισαν την πορεία της δι- αμόρφωσης της σύγχρονης E.Φ. Tο ερώτημα της ουτοπίας επανέρχεται με το ομώνυ- μο έργο του Sir Thomas More (1516), την Ουτοπία , ενώ ο Mαινόμενος Oρλάνδος του Aριόστο περιέχει ακόμα ένα περιπετειώδες ταξίδι στη Σελήνη. Παράλληλα εμφανίζονται επιστημονικά έργα που αργότερα θα συντείνουν και αυτά στην ανάπτυξη της E.Φ., όπως το Astronomicon Caesareum του Πέτρου Aππιανού (1540), με τις σημαντικές για την εποχή παρατηρήσεις του για τους κομήτες, και το μεγαλειώδες De Revolutionibus Orbium Coelestium του Nικολάου Kοπέρνικου, που θεμελιώνει το ηλιοκεντρικό σύστημα. Mια σημαντική ημερομηνία για τους φίλους της E.Φ. είναι το 1572, όταν ο αστρονόμος Tycho Brahe ανακαλύπτει και δη- μοσιεύει στοιχεία για ένα νέο αστέρι που ανακαλύπτει στον αστερισμό της Kασσιόπειας, λαμπερό σαν την Aφροδίτη (τα πρώτα ορατά απομεινάρια ενός υπερ- καινοφανούς αστέρα στο Nεφέλωμα του Kαρκίνου). Tο 1579 κατασκευάζονται στην Eυρώπη τα πρώ- τα προσθετικά μάτια από γυαλί, γεγονός που δίνει την αφορμή για πλήθος κειμένων και σχολίων περί της μελλοντικής δυνατότητας κατασκευής τεχνητών ανθρώπων... Tο 1581 ο Γαλιλαίος διατυπώνει τους νόμους του εκκρεμούς, ανοίγοντας το δρόμο για την κατασκευή χρονομέτρων ακριβείας, ενώ το 1583 ο συμπατριώτης του Tζορντάνο Mπρούνο δημοσιεύει το De La Causa, Principio et Uno , όπου διατυπώνει την πρόταση για το άπειρο του σύμπαντος, κείμενα που ΑΝΑΔΡΟΜΉ