Fantastic! 1

Fantastic! 60 φητικών κειμένων της βίβλου και των μεγαλειωδών αλληγοριών της προκαλεί πάντα το θαυμασμό για τη «μελλοντικότητα» πολλών από τις περιγραφές της. H αιγυπτιακή μυθολογία αποτελεί επίσης άλλον έναν πλουσιότατο χώρο φανταστικού στοιχείου. H εμμονή του αρχαίου αιγυπτιακού πολιτισμού στη μεταθανά- τια ζωή και ο έντονος μυστικισμός με τον οποίο περι- βάλλει τους φαραώ-θεούς του είναι ένα στοιχείο που εκδηλώνεται σε μια τεράστια φανταστική θεματική έμπνευση για πλήθος σύγχρονων βιβλίων και κινη- ματογραφικών ταινιών E.Φ. Tο φινλανδικό έπος Kαλέ- βαλα , ένα από τα σημαντικότερα αρχαία κείμενα της ιστορίας, περιέχει μύθους γύρω από τα ίδια θέματα των φανταστικών κόσμων μαζί με την εμφάνιση της αργότερα επαναλαμβανόμενης εικόνας του «ανθρωπί- σκου», στοιχείου που ίσως αποτελεί τον πρόγονο του ιουδαϊκού Γκόλεμ, του Φρανκεστάιν και των ρομπότ. Δε θα μπορούσε κάποιος παρά να αποδώσει ιδιαίτε- ρη μνεία στον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό ως θεμελι- ωτή του φανταστικού στοιχείου στη λογοτεχνία. Στον τόπο όπου εμφανίστηκαν και θεμελιώθηκαν ο ορθός λόγος και η πρώτη επιστημονική παρατήρηση και περιγραφή του σύμπαντος κόσμου, δε θα μπορούσε φυσικά και νομοτελειακά να λείπει το απαραίτητο δι- ονυσιακό στοιχείο της φαντασίας και των τολμηρών πνευματικών αλμάτων. H ελληνική μυθολογία, που ξεκινά τουλάχιστον πέντε χιλιάδες χρόνια προ Xρι- στού, έχει να επιδείξει έναν ανεξάντλητο πλούτο από κοσμολογικά και θεογονικά στοιχεία, που είναι γεμάτα από μια ανυπέρβλητη φανταστική γοητεία. Aπό τους μύθους του ελληνικού δωδεκάθεου και τους άθλους και τα τολμηρά ταξίδια των ηρώων του -με τις πολ- λαπλές ψυχαναλυτικές, θρησκευτικές και κοινωνικές επεκτάσεις τους- μέχρι τους διασκεδαστικούς μύθους και τις βαθύτατα φιλοσοφικές αναλύσεις, ο αρχαίος ελληνικός πολιτισμός είναι ένας ιστορικός χώρος όπου το φανταστικό στοιχείο δένεται αρμονικά (και πανέξυπνα) με τις προηγμένες επιστημονικές αντι- λήψεις της εποχής. Έτσι, ο σατιρικός Λουκιανός (125 μ.X.) μπορεί να θεωρηθεί ο πρώτος συγγραφέας επι- στημονικής φαντασίας, όχι μόνο περιγράφοντας στον έξοχο Iκαρομένιππο το ταξίδι του Ίκαρου στη Σελήνη, αλλά και όντας ο πρώτος παρωδιογράφος των ανάλο- γων μύθων της αρχαιότητας, με το έργο του Aληθινή Iστορία . Aκόμα περισσότερο, στο έργο του καταγράφε- ται και ο πρώτος διαπλανητικός πόλεμος στην ιστορία της E.Φ., σε μια μάχη κοντά στο δορυφόρο της Γης... H ουτοπική αντίληψη, η περιγραφή δηλαδή κόσμων ιδανικών, κάτω από την ταυτόχρονα απαισιόδοξη αλλά και γεμάτη ελπίδα γνώση του συγγραφέα για την -προσωρινή ίσως- ανυπαρξία τους, είναι ένα στοιχείο που επαναλαμβάνεται συνεχώς στα αρχαία ελληνικά κείμενα, είτε σκωπτικά είτε με παιδευτική διάθεση. Ένας κλασικός χώρος αυτών των περιγραφών είναι οι κωμωδίες του Aριστοφάνη. Έτσι, στους Όρνιθες πα- ρακολουθούμε τους απελπισμένους από τις επίγειες δυστυχίες θνητούς να ιδρύουν ένα φανταστικό κόσμο κοντά στα πουλιά -πλάσματα ελεύθερα και ανέμελα-, τη Nεφελοκοκκυγία, που βρίσκεται ανάμεσα σε γη και ουρανό. Στην Eιρήνη ο ήρωας επισκέπτεται τον Δία, ενώ στους Bατράχους ο θεατής παρακολουθεί ένα (κω- μικό αλλά βαθύτατα ψυχαναλυτικό) ταξίδι στον κάτω κόσμο. Στην αντίπερα όχθη, της φιλοσοφικής σκέψης, το φανταστικό στοιχείο κυριαρχεί με τη σειρά του σε ένα από τα σημαντικότερα έργα της παγκόσμιας σκέψης, την Πολιτεία του Πλάτωνα, όπου η ουτοπική περιγρα- φή αλλά συνάμα και η απόλυτα δομημένη σκέψη βρί- σκουν το μέγιστο εκφραστή τους. Eπίσης, φανταστικό θα πρέπει να θεωρηθεί και το «Δος μοι πα στω...» του Aρχιμήδη, του μεγαλύτερου μαθηματικού όλων των εποχών, απόφθεγμα που παραπέμπει σε κοσμολογικές αντιλήψεις που δε βρήκαν παρά στον εικοστό αιώνα την επιστημονική έκφρασή τους μέσα από τη Γενική Θεωρία της Σχετικότητας, την κβαντομηχανική και τη θεωρία των Yπερχορδών. Θα ήταν βασική παράλειψη της ιστορικής έρευνας και οποιασδήποτε απόπειρας καταγραφής μιας ιστορίας της E.Φ. εάν δεν περιλάμ- EΠIΣTHMONIKH ΦANTAΣIA