Fantastic! 1

Fantastic! 56 κάποιος στον άνθρωπο και στην ανθρωπότητα. Ο σε- ξισμός στην αγγλική γλώσσα αντικατοπτρίζει τις δια- χρονικά προβληματικές σχέσεις των φύλων σε αυτές τις κοινωνίες. Από τη δεκαετία του 1970 και έπειτα, ο φεμινισμός και οι φεμινιστικές θεωρίες ανέδειξαν τα προβλήματα που έχει δημιουργήσει και εξακολουθεί να δημιουργεί η έννοια του κοινωνικού φύλου και οι ρόλοι που επισυνάπτονται στη βιολογική ταυτότητα κάθε ατόμου. Οι παράγοντες φύλο, φυλή, και σεξουαλι- κή ταυτότητα δεν μπορούν πλέον να αγνοηθούν. Αρκετοί αγγλόφωνοι συγγραφείς προσπαθούν να απαλλαγούν από την παραδοσιακή αναγκαιότητα να προσδιορίζουν το φύλο κάθε πρωταγωνιστή ή χαρα- κτήρα. Ο ρατσισμός, η εχθρικότητα, η περιφρόνηση και οι διακρίσεις που βιώνουν στην αληθινή ζωή τους ορισμένες ομάδες ανθρώπων που δεν ανήκουν σε κοι- νωνικά αποδεκτές και διακριτές ταυτότητες έχουν ευ- αισθητοποιήσει αρκετούς συγγραφείς. Ένας τρόπος να ανταποκριθεί κάποιος συγγραφέας ή καλλιτέχνης στις κοινωνικοπολιτικές απαιτήσεις των καιρών είναι να ορα- ματιστεί εναλλακτικές λύσεις στα ζητήματα του φύλου, της φυλής και της σεξουαλικής ταυτότητας. Αυτό δεν είναι κάτι καινούργιο στην επιστημονική φαντασία. Για- τί να δεχτούμε ότι επιτρέπεται σε άντρες ηθοποιούς να παίζουν γυναικείους ρόλους στα έργα του Σέξπιρ αλλά να μας ξενίζει όταν γυναίκες παίζουν ανδρικούς ρόλους σε τηλεοπτικές σειρές ή σε φιλμ; F: Πώς θα απαλλαγούμε από τα στερεότυπα προηγούμενων αιώνων; Δ.Π.: Η δημιουργική γραφή είναι όργανο της ελευθε­ ρίας, μας απελευθερώνει από τις προκαταλήψεις μας και από την υποκειμενική μας αντίληψη, μας δείχνει ότι ο κόσμος μας δεν είναι απαραίτητο να είναι όπως τον βρήκαμε αλλά μπορεί να είναι διαφορετικός. Η όποια αναπροσαρμογή σε λογοτεχνικά έργα του παρελθόντος δε σημαίνει και την εξαφάνισή τους. Είναι καλό να έχει κανείς πρόσβαση και στο κλασικό πρωτότυπο κείμενο και στη νέα εκδοχή του, για να συγκρίνει την αλλαγή στον τρόπο σκέψης και να ανακαλύψει την πολιτική στά- ση του σύγχρονου συγγραφέα που δεν αρκείται πλέον να αναμασά εδραιωμένες κοινωνικές φόρμουλες. Ο κό- σμος αλλάζει συνεχώς και πολλοί σύγχρονοι συγγραφείς προσπαθούν να ανταποκριθούν στα σημεία των καιρών. Υπάρχει ένα μεγάλο αναγνωστικό και τηλεοπτικό κοινό που περιμένει να δει τον εαυτό του να αναπαριστάται στη λογοτεχνία και στον κινηματογράφο, για να βγει από την αφάνεια, για να ακουστεί η φωνή του και να δι- εκδικήσει την ανθρώπινη υπόστασή του και τη θέση του στο σύμπαν. Αυτή είναι και η απαίτηση μιας πολυπολιτι- σμικής κοινωνίας, η αποδοχή και ενσωμάτωση όλων των ζωντανών πλασμάτων και πολιτών. Αυτό βέβαια μπορεί να επιτευχθεί πολύ πιο εύκολα σε ένα φανταστικό αφή- γημα απ’ ό,τι στον αληθινό κόσμο. Η πολιτική στάση κάθε συγγραφέα σε αυτά τα θέματα κρίνεται από τους αναγνώστες. Αυτοί οι οποίοι θεωρούν «ιεροσυλία» όποια διαφορετική ματιά μπορούν να απέ- χουν από την κατανάλωση τέτοιων έργων. Στην τέχνη όλα επιτρέπονται, ειδικά ο πειραματισμός με νέους τρόπους έκφρασης, με νέα πρότυπα, που ίσως να προ- καλούν κάποιους, αλλά πιστεύω ότι η περιφρούρηση ή η λογοκρισία δεν είναι η λύση. Με λίγα λόγια, προτού μι- λήσουμε για «ιεροσυλία», θα πρέπει να λάβουμε υπόψη μας το γενικό πολιτισμικό πλαίσιο μέσα από το οποίο αναδύονται τέτοια σενάρια και αναπαραστάσεις και σε τι είδους ανατροπές στοχεύει ο/η συγγραφέας. Η συζήτησή μας, όμως, με τη δρ Δόμνα Παστουρματζή δεν τελειώνει εδώ. Στο επόμενο τεύχος του “Fantastic!” θα δημοσιεύσουμε την πολύ ενδιαφέρουσα συνέχεια. Μια ουτοπική σύνθεση: Το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο του 2022 (αριστερά) μεταλλάσσεται στο Starfleet Academy του 2162 (δεξιά).