Fantastic! 1

εξωγήινος, κυβερνητικός οργανισμός και οποιοδήποτε πλάσμα μη ανθρώπινο). Άλλες φορές μελετάται η σχέση μηχανής και ανθρώπων ή η μετατροπή του βιολογικού ατόμου σε κάτι μετα-ανθρώπινο ή σε άβαταρ. Κάποια εξάμηνα μελετήθηκαν κλασικά κείμενα με ουτοπικό ή δυστοπικό όραμα. Τα θέματα που διαπραγματεύεται η επιστημονική φαντασία είναι απεριόριστα. Στο Τμήμα μας αριθμητι- κά υπερτερούν τα κορίτσια, πολλά από τα οποία είτε δεν έχουν καμία επαφή με την επιστημονική φαντασία είτε έχουν εκτεθεί μόνο σε ταινίες του Χόλιγουντ ή σε τηλεοπτικές σειρές. Οπότε, για αυτό το ακροατήριο, το μάθημα καθίσταται ένα βάπτισμα στα γραπτά αφηγήμα- τα του λογοτεχνικού είδους. Στα χρόνια που το διδάσκω, αρκετοί φοιτητές/τριες έχουν συγγράψει ερευνητικές, διπλωματικές ή μεταπτυχιακές εργασίες και έτσι έχουν αποκτήσει μια πιο βαθιά γνώση του είδους. Το αν αρέσει ή όχι η επιστημονική φαντασία εξαρ- τάται από τα ενδιαφέροντα και τις ανησυχίες κάθε ατόμου. Γενικά όμως υπάρχει ενδιαφέρον. Το μάθημα για τη λογοτεχνία της φαντασίας είναι πιο πρόσφατο. Η δημοτικότητα του Τόλκιν και της Τζ. Κ. Ρόουλινγκ, ύστερα από την κινηματογραφική μεταφορά της τρι- λογίας Ο Άρχοντας των Δακτυλιδιών και της σειράς τού Χάρι Πότερ, συνέτεινε στην αναγνωσιμότητα αυτού του λογοτεχνικού είδους. Αν και τα δύο αυτά λογοτεχνικά είδη υπέστησαν αρνητική κριτική και υποβιβασμό για αρκετές δεκαετίες, στις μέρες μας μεσουρανούν, απο- δεικνύοντας ότι η καλή λογοτεχνία δεν εξαρτάται από το είδος αλλά από τις ικανότητες και τη διορατικότητα κάθε συγγραφέα. F: Ποια θεωρείτε ως τα σημαντικότερα έργα φαντασίας και επιστημονικής φαντασίας, αυτά που πρέπει οπωσδήποτε να διαβάσει κάποιος που θέλει να ασχοληθεί σοβαρά με το χώρο; Και ποια τα «κρυμμένα διαμάντια», αυτά που ίσως δεν έγιναν τόσο γνωστά ή δημοφι- λή, αλλά έχουν κάτι σημαντικό να πουν και αξίζουν την ανά- γνωση και τη μελέτη μας; Δ.Π.: Ύστερα από μια δια- δρομή εκατό και πλέον ετών, ο λογοτεχνικός κανό- νας του φανταστικού έχει εμπλουτιστεί και διευρυνθεί σε τέτοιο σημείο, που είναι αδύνατο να επιλέξει κανείς έργα με αντικειμενικά κριτήρια. Υπάρχουν αρκετές λί- στες που απαριθμούν τα 50 ή 100 έργα που πρέπει να έχει διαβάσει κανείς. Κατά τη γνώμη μου, το τι πρέπει να διαβάσει κάποιος εξαρτάται από αρκετούς παράγοντες, ειδικά αν μιλάμε για ελληνικό αναγνωστικό κοινό, που δε γνωρίζει την αγγλική γλώσσα ώστε να μπορεί να δια- βάσει τα κείμενα στο πρωτότυπο. Αν τα επιστημονικά και τεχνολογικά ζητήματα κεντρίζουν το ενδιαφέρον ενός αναγνώστη ή αναγνώστριας, τότε θα πρέπει να προτιμήσει αφηγήματα της λεγόμενης σκληρής επιστη- μονικής φαντασίας. Αν η προτίμηση είναι για κοινωνικά, πολιτικά, ψυχολογικά ή οικολογικά θέματα, τότε θα πρέπει να επιλέξει σύγχρονους συγγραφείς που ασχο- λούνται με αυτή τη θεματολογία. Η επιλογή εξαρτάται βέβαια από το αν συγκεκριμένα έργα ή συγγραφείς έχουν μεταφραστεί στα ελληνικά και αν τα βιβλία τους είναι διαθέσιμα στην αγορά. Αρκετά από τα έργα κλα- σικών συγγραφέων του είδους τα οποία είχαν μεταφρα- στεί στα ελληνικά τις δεκαετίες του 1970 και 1980 δεν είναι πλέον διαθέσιμα. Επίσης, στην ελληνική αγορά του βιβλίου μπορεί κανείς να βρει εύκολα έργα του φαντα- στικού γραμμένα από λευκούς άντρες συγγραφείς που έχουν αποκτήσει κάποια φήμη ή έχουν λάβει κάποια Fantastic! 53 Τον Οκτώβριο του 2001 η δρ Παστουρματζή οργάνωσε το πρώτο διεθνές συνέδριο επιστημονικής φαντασίας στην Ελλάδα. Μετά το συνέδριο εκδόθηκε και το βιβλίο Biotechnological and Medical Themes in Science Fiction (Βιοτεχνολογικά και Ιατρικά Θέματα στην Επιστημονική Φαντασία).